Nog ééntje dan!

Als eerste hebben we een bezoek gebracht aan een wokpannenfabriek net buiten Dhaka. Meneer de directeur is in een uiterst vrolijke stemming en begeleid ons door het hele gebouw. Onderweg verteld hij dat hij over twee maanden gaat trouwen maar nog niet weet met wie!? Zijn moeder en zus zijn druk op zoek naar 'iets' van een vrouw en dat zal zeker goed gaan komen. Althans, hij lacht er in ieder geval niet minder om. Na een kleine lunch neemt hij ons mee naar Rajbar. Een prachtig paleis waar 'gewone' stervelingen niet mogen komen maar aan de zijde van de aanstaande bruidegom gaan alle deuren voor ons open. Echt heel speciaal.

We verlaten het paleis aan de achterkant en worden direct weer geconfronteerd met de armoede in dit land. Via een weg vol gaten, kloven en bedelende Bengalen trekken we verder naar een werkplaats van een waar kunstenaar. De man maakt van kaarsvet en klei een mal die hij vervolgens met koper vult. De meest mooie beelden komen van zijn hand maar krijgt daar zelf bijna niets voor. De lieve man heeft ooit een contract getekend om tot zijn pensioen voor deze fabriek te werken en heeft hierdoor de eigenaar al een aardig fortuin opgeleverd. De arme man brengt ons op een idee en na werktijd bezoeken we zijn thuis. Voor dit 'goede' idee moeten we wel een uurtje om rijden en gaan er heel wat telefoongesprekken aan vooraf maar het is het zeker waard. Na een kop thee besluiten we allemaal een beeld te kopen en zijn wij zo'n 30 euro lichter. De koperen beelden verbleken bij de enorme glimlach van de man want hiervoor moet hij in de fabriek zo'n drie maanden werken.

De dag loopt al aardig op zijn eind maar voordat er gegeten kan worden moeten we eerst nog drie studentes uit Nederland van het vliegveld halen. Na een korte kennismaking gaan we op jacht naar een geldautomaat. De eerste drie banken doen even niet mee en bij de vierde bank is de ellende compleet! De pas gaat nog wel het apparaat in maar daar blijft het dan ook bij. Het is ondertussen een uurtje of elf 's avond en dat zijn nou niet echt tijden om eens even lekker achter je pasje aan te gaan. Heel wat telefoontikken verder weten we dat het ongeveer vier dagen gaat duren maar is er wel cash voor ons avondmaal. Doodmoe zitten we aan de rotti midden op straat (smaakt overigens geweldig).

De volgende dag gaat de speurtocht naar geld verder. Een bevriende taxichauffeur breng ons net buiten de stad naar een bank die wel werkt. Alle vijf trekken we het apparaat helemaal leeg en gaan met een zak vol Taka's richting het oude Dhaka. We nemen afscheid van de taxi, stappen in de Tempo dieper de stad in. Het laatste stuk gaat met een riksja want ondertussen zijn de straatjes zo smal dat 'groot' vervoer hier niet echt welkom is. Mooi is het er niet maar de stalletjes en kraampjes zijn een lust voor het oog. In Hartje Dhaka eten we iets (met de nadruk op iets want ik heb geen flauw idee wat het is, of wat het was).

De temperatuur is weer vanouds en we besluiten het water op te gaan. Voor nog geen vijf Euro bekijken we de stad vanaf een soort van bootje. Op het water is het misschien nog wel drukker dan in de stad, duizenden bootjes krioelen door en langs elkaar. Na een tijdje houden we het voor gezien en besluiten we de laatste uren van mijn avontuur 'shoppend' door te brengen. De overige vier dames hebben in elke winkel veel bekijks maar ik in mijn Bengaalse kostuum en met mijn bruine (lees: vuile) koppie shop er ongestoord op los. Alles wat fout is gaat mee naar huis, al is het alleen maar om Erwin te pesten :-)

Uitgedroogd door het stof, zwart van de uitlaatgassen en stinkend naar de stad komen we aan bij het Christian Commission for Development in Bangladesh (CCDB). Een hele mond vol maar het is mijn laatste slaapplaats en ze hebben er warm water, geen muggen en internet. Halleluja!

Morgen vlieg ik terug en verlaat ik, na twee chaotische maar hele twee bijzondere weken, een prachtig land. De mensen zijn er gastvrij, nieuwsgierig en ontzettend lief. Beetje bij beetje, en zeker door de inspanningen van Niketan, wordt het welzijn voor de ruim 140 miljoen mensen, en met name de gehandicapte kinderen, gelukkig iets beter. Ik ga de kinderen zeker missen; zelden zulke lieve kinderen gezien en zelden zo gelachen. Ik ga Antoinette missen; een supermens die goed zorgt voor alles en iedereen en ik ga natuurlijk alle inwoners van het dorp missen (behalve de Imam met zijn Moskee toeter). Kus!

In de serie leuke dagen, nummer 10: Maandag.

Gezien de 'dip'dag van gisteren begint de nieuwe week helemaal leuk. Na een rustige ochtend gaan we als eerste naar een klein houtfabriekje waar jongeren met een beperking zelf meubels maken om daarna als eerste mijn zilveren armbanden op te pikken. Ze blinken en glimmen en daar krijg je deze fotografe al snel mee in de juiste stemming. Echt heel mooi! Met een enorme smile van oor tot oor vervolgen we de reis richting Manikganj. Nog voor het centrum valt het ons op dat het vandaag veel en veel drukker is als eerder deze week. Na een kleine rondvraag blijkt dat hier een groots Moslim feest zal plaatsvinden. De naam is me even ontschoten maar tijdens het feest is het gebruikelijk dat de 'rijkere' Bengalen eten schenken aan de allerarmste van het land. En blijkbaar is iedereen inkopen aan 't doen want het is er echt rete druk. Gezellig zou je zeggen maar aangezien het grootste voertuig hier altijd voorrang heeft zijn wij 'simpele' voetgangers voortdurend de klos.

Even verder op zien wij de enige geldautomaat van de stad, maar die doet het 'natuurlijk' niet en ben ik genoodzaakt om schulden te maken, want het sjaaltje, de haarolie en de tros bananen kan ik natuurlijk niet laten liggen. Na een uurtje shoppen bedraagt mijn schuld bij de andere dames twee hele euro's :-) Met onze nieuwe aanwinsten snellen we naar de bus. Stampvol, dus dat wordt even ouderwets prakken en plakken! (ik vrees het ergste voor mijn bananen maar dat zien we later wel weer).

De middag staat in het teken van zaklopen, spijkerpoepen en meer van die oud-hollandsche spelletjes. De bonte middag is vanaf de eerste minuut een groot succes. Het hele dorp loopt uit en al snel doet iedereen mee. Het is schattig, ontroerend en lachwekkend om te zien hoe de kinderen die al nauwelijks kunnen lopen het ditmaal proberen met een zak om hun benen. En geloof mij; emmertjes water halen in een rolstoel of spijkerpoepen met een prothese leveren ook hilarische taferelen op. Na een geweldige middag voor de kinderen en pijn in mijn buik van het lachen komen we wat bij op ons balkonnetje in de zon (ik denk mijn biertje er gewoon bij). Even rust, het is tenslotte mijn laatste avond in het tehuis. Of jullie nog iets van me gaan horen weet ik niet want vanaf morgen zit ik in Dhaka en ik weet niet of ik daar internet heb. Wel kijk ik uit naar de tocht door oud Dhaka en een bezoek aan een wokpannenfabriek. Ik zeg: welterusten!

ff lekker klagen!

Afgelopen dagen heb ik 't een klein beetje rustiger aan gedaan. Vanwege mijn zere knie maar zeker ook vanwege de drukkende warmte. Blote benen, of 'iets' van een blote hals zijn ze hier niet gewend en wordt ook niet echt gewaardeerd. Ik loop dus de hele dag te zweten in een lange broek, dikke schoenen en een warme sjaal. Lekker met 35 graden! Maar zelfs ingepakt krijg ik nog regelmatig commentaar op de drie centimeter huid die ze zien. De enige plek waar ik echt even mijzelf kan zijn en me van die kleffe kleding kan ontdoen is mijn eigen kamer. Maar, ik moet blijven opletten want de 'dames' staan zo weer voor je neus met lekkere hete thee!

Ook de reportages die ik achterop het te kleine brommertje afleg begin ik langzaam maar zeker een beetje zat te worden. Mijn billen zijn blauw en ik heb sterk de indruk dat de meneer voorop bewust door elke plas rijd want na een ritje met 'motormuis' zie ik er echt niet meer uit.

Het toiletbezoek midden in de nacht is ook geen pretje. De stroom ligt er regelmatig uit en dan is het hier werkelijk pikkedonker. Overal hoor ik vreemde geluiden, stoot ik regelmatig mijn hoofd en van wat kakkerlakken in de pot moet je zeker niet vreemd opkijken. Diezelfde kakkerlakken willen ook nog wel eens in je schoenen kruipen, aangezien alle Bengalen op de grond spugen zet ik mijn schoenen 's nachts liever buiten en dan is het maar te hopen dat er niets inzit als ik zonder licht mijn schoenen aantrek :-(

Maar er is ook leuk nieuws! Helemaal vergeten te vertellen maar onze aankomst in Dhaka airport is opgenomen door een heuse filmploeg. Zeg maar de 'VARA' van Bangladesh met camera en zo'n groot grijs fluffie ding voor het geluid. Op zich niet heel spannend natuurlijk maar blijkbaar is dat hier op tv uitgezonden en sindsdien wordt ik aangesproken en herkend op straat (mensen denken vast dat ik de nieuwste Bollywood-babe ben). Heel bizar! En aangezien ik vanaf dinsdag weer in Dhaka ben mag ik wel aan mijn handtekening gaan werken :-)

'Bah' en bandieten!

De vrijdag doet zijn naam eer aan want vandaag doen we even helemaal niets. Althans, alles en iedereen gaat vandaag naar de moskee en kunnen wij dus geen projecten bezoeken. Al snel besluiten we dieper de binnenlanden van Bangladesh in te trekken maar voordat we gaan film ik het geluid van de Moskee zodat ik het 'gewraakte' getetter thuis kan laten horen en als ringtone kan gebruiken :-) Onderweg blijft het oppassen want de wegen in Bangladesh zijn onveilig. Er vinden veel ongelukken plaats als gevolg van onvoorspelbaar en chaotisch verkeer maar ook vanwege te verwachten overvallen door bandieten (op trein, boot en bus). Maar, de omgeving is indrukwekkend! Drie maanden geleden was ik nog in de jungle van Maleisië maar zelfs daar was het niet zo puur als hier in Manikganj. De natuur is mooi maar met name het leven op straat is nog echt authentiek. De prachtige oude koloniale gebouwen doen dienst als geitenhok, de riksja's ploeteren door de modder en de tandarts trekt de kiezen gewoon op straat!

We huren een bootje en varen de Ganges? op waar we na een kleine tocht aanmeren op één van de zandbanken (chars). Deze kleine en bewoonde eilanden liggen maar een metertje boven de zeespiegel en dat zorgt elk jaar voor veel ellende. Tijdens de moessons verdrinken er jaarlijks honderden mensen en verdwijnen complete dorpen in het woeste water. Iets van een 'pad' kennen ze hier niet dus Antoinette en ik banen ons een weg door het dikke drap op zoek naar een broedplaats van duizenden roofvogels. Stinkend van het zweet en zwart van de modder genieten we van het uitzicht en 'probeer' ik stilletjes wat foto's te maken. Terug aan wal bezoeken we één van de koloniale paleizen. Het kolossale gebouw staat leeg, is volledig verweerd en wordt bewoond door zwervers, waterbuffels en wat boeven en bandieten. Antoinette heeft jaren gelden een kind geadopteerd met een meervoudige handicap en op de weg terug bezoeken we zijn ouders. Het is een indrukwekkend ontvangst en er rollen al snel wat tranen. Bijgekomen van de 'schrik' schuiven we aan tafel voor kokosmelk (bah) en wat biscuitjes (bah). Bengaals is niet mijn sterkste ding dus ik knijp er even tussenuit om samen met mijn camera de omgeving verder te verkennen.

Die avond breng ik door met mijn nieuwe vrienden aan de eettafel. Helemaal leuk! (naarmate de kinderen je beter leren kennen wordt het kwijlen vanzelf minder en dat is tijdens het eten wel zo smakelijk). Het ventje met het down syndroom is de lolbroek van het stel en kan werkelijk waar geen seconden stil zitten. De pot schaft voor de verandering weer eens rijst en bij mijn tweede hap ontkom ik niet aan de gedachte dat het thuisfront dit weekend culinair verwend gaan worden door tante Kyui Hee :-(

Gekkenhuis!

Vandaag (donderdag) staat in het teken van portretten. Portretten van alle kinderen in het weeshuis. Dat klinkt allemaal heel leuk en mooi maar 'god' wat een gekkenhuis! (letterlijk en figuurlijk) Met mijn vingers in de oren kon ik deze morgen tot zeven uur blijven liggen, even snel wat eten en dan het weeshuis versieren met de meegebrachte ballonnen, confetti en slingers. Het ziet er erg leuk en vredig uit maar al snel wordt de rust verstoord want de kids zijn in aantocht. Op de planning staan 45 kinderen waarvan er zeker 25 zwaar gehandicapt zijn. Moet je je voorstellen; tientallen kinderen in een rolstoel crossen door de ruimte, een aantal kinderen zijn kreupel en kruipen over de vloer, bijna elk kind kwijlt, sommige zijn autistisch, de ander heeft het down syndroom of heeft last van spastische aanvallen maar toch mag het de pret niet drukken. We hebben het erg na ons zin en proberen van de foto's het beste te maken want 45 gehandicapte kinderen fotograferen is echt een vak apart :-)

Na wat bibberhandjes en kwijlkussen vertrekken we naar ons eigen verblijf om daar ook nog wat kinderen te fotograferen. Dit gaat een stuk sneller en is er tijd voor pannenkoeken. Weliswaar met meel en koffiemelk maar momenteel smaakt echt alles prima. Na een kleine dip in de temperatuur is de hitte weer terug van weggeweest en ben ik echt bekaf! Met de blaren op mijn voet en een ondefinieerbare bobbel op mijn hand ga ik languit op mijn bedje liggen. Macbook open, filmpje aan en deze fotografe doet vandaag echt helemaal niets meer!

P.S. De sinterklaasactie staat online: www.ikzetmijnschoen.nl

Het is wit en het draait?

De inburgering verloopt spoedig want ik krijg al regelmatig de vraag of ik een hindoe ben. Maar, éénmaal één van hen moet er natuurlijk ook gewerkt (lees: gewassen) worden. Zeg maar: woensdag wasdag! Het wassen gaat hier met de hand maar als mijn geheugen mij niet in de steek laat heb ik bij het ontruimen van mijn kamer 'iets' van een wasmachine gezien. Het is een bovenlader met een centrifuge ernaast. Het voormalige witte monster is wat gedateerd, draait enkel op koud water en moet na 15 minuten even op adem komen. Maar goed, de overige vrouwen vinden het fantastisch en gaan er lekker bij zitten. Ik laat het apparaat het werk doen en vetrek richting de mark in Giorg. Hier in Bangladesh doen de mannen de boodschappen en is er op de hele markt slechts één vrouw te bekennen, en dat ben ik :-(

Na de markt bezoek ik nog een centra voor lilliputters met een lichamelijke handicap. Ondanks hun beperking zijn deze kinderen zeker niet dom want als ik de klas binnensluip zijn ze bezig met de engelse les en dat is toch vrij uitzonderlijk hier. Ik schiet weer een paar prachtplaten en vertrek met het busje naar mijn volgende afspraak op ons verblijf. Het busje zit stampvol en toch wordt er onderweg gestopt om meneer de boer en zijn vier geiten binnen te laten. Heerlijk met die hitte! Eenmaal thuis spring ik snel onder de douche want onze volgende afspraak is met een drietal dames die onze handen en benen gaan versieren met traditionele henna kunst. Prachtig!

De dag zit er alweer bijna op en het is tijd voor het avondeten. Allereerst moet al het water goed gekookt en gezuiverd worden want dit schijnt een te hoog arsenicumgehalte te bevatten (arsenicum is extreem giftig en kan binnen het menselijk lichaam verwoestingen aanrichten in het spijsverteringskanaal, veelal met dodelijke afloop). Het smaakt er niet minder om en ook het eten met slechts je rechterhand gaat me al steeds beter af. Na het eten ruim ik de prularia van de markt goed op en duik ik met de henna op mijn lijf onder de klamboe. Ik ben benieuwd of hier morgenochtend nog iets van over is. Welterusten!

Zand erover, fik d'r in!

Dinsdagmorgen 5 uur en ik zit recht overeind in mijn bed. Niet dat ik geen slaap meer heb maar de plaatselijke boefjes hebben het plan gevat om de toeter van de moskee eens even flink te testen. Dat de boefjes niet veel ouder zijn dan een jaartje of zes hoor ik tussen het gekraak van de microfoon door en kan ik er uiteindelijk wel om lachen. Slapen is er niet meer bij want al snel staat het hele weeshuis op zijn kop en vliegen de kinderen door mijn kamer.

Die ochtend gaan we met de bus naar een school voor dove en gehandicapte kinderen. De rit is spannend want dat wat hier door moet gaan voor bus komt bij ons de schroot nog niet op. Onderweg word ik geconfronteerd met het harde verleden van dit land. Bangladesh heeft het imago een geweldloos land te zijn. Maar niets is minder waar. Vroeger heette Bangladesh gewoon Oost-Pakistan en is na wat moord en doodslag onafhankelijk geworden. Sindsdien wordt het land gekenmerkt door corruptie, gebrek aan stabiliteit, moordaanslagen en militaire coups (18 stuks). Maar goed, twee uur en 10 kilometer verder komen we dan eindelijk aan. Het is heftig! Ik fotografeer een gehandicapte moeder met haar spastische zoon. De vrouw is op haar vijftiende uitgehuwelijkt aan een veel oudere man, zwanger geworden en vervolgens, door de handicap van haar zoon, in de steek gelaten. Aangezien ze zelf (bijna) niets kunnen zijn ze overdag op school en wonen ze verder bij oma in huis. Dat deze initiatieven hard nodig zijn blijkt wel want de 'manager' weet mij te vertellen dat ze in het verleden kinderen met een handicap tot aan hun nek in groeven zodat het wel over zou gaan of werd de spastische hand met bladeren omhult om deze vervolgens in de brand te steken (en wij maar klagen als we tien minuten bij de dokter moeten wachten). Gelukkig heeft Niketan als doel om in de nabije toekomst voor deze twee een huis te bouwen en ze zo een iets menselijker bestaan te geven. Sponsors zijn heel hard nodig (www.niketan.nl). Niet veel verder ontmoet ik een moeder met een vier maanden oude baby. Het kleine ventje is met een afwijking geboren en heeft daar waar zijn handen moeten zitten, een soort van voeten. Echt heel bizar!

Op de terugweg ga ik toch even spieken hoe het met mijn armband is. Blijkbaar nog niet zo goed want er wordt een soort van druk gedaan, krijg ik een flesje 7up toegedrukt en verdwijnt de één na de ander uit de winkel. Sta ik daar met mijn goede gedrag. Maakt niet uit, we proberen het van de week gewoon nog een keer. Bij thuiskomst is er speciaal voor mij boodschappen gedaan. Ik denk dat ze ondertussen wel hebben begrepen dat iets meer variatie wel zo prettig is (ik leef al dagen op rijst, rijst en rijst). Verwacht ook weer niet te veel van de boodschappen hoor, want deze avond schaft de pot; rijst, rijst én komkommer :-)

Aangenaam: God in Frankrijk.

Maandagmorgen, het begin van een nieuwe week en er moet vandaag gewoon gewerkt worden. Ondanks mijn verjaardag gaat 't wekkertje om 6.30 uur. Vandaag loop ik mee met een gehandicapt jongetje. Het ventje is spastisch maar is wel in staat om alleen naar school te lopen. School is niet vanzelfsprekend hier in Bangladesh en al helemaal niet voor deze kinderen maar de jongen mag zich gelukkig prijzen met echt hele lieve ouders die er alles aan doen om hem op een normale school te houden. Ondanks de taalbarrière en het enorme verschil in cultuur hebben we het prima naar ons zin zo met ons twee. We lachen wat, we lopen weer eens een stukje en maken ook nog foto's. Vanwege zijn handicap kan hij niet meer schrijven en krijgt hij hiervoor fysiotherapie via een programma van Nikertan. Net als in Thika wordt ook hier iedereen op school nerveus van mijn aanwezigheid. Ik krijg een bombardement aan vragen over me heen, mag ik honderden kinderhandjes schudden en moet ik het ene kop thee naar de ander afslaan. En op de vraag of ik wel getrouwd ben heb ik maar ja geantwoord want wel een kind en niet getrouwd dat kan hier dus echt niet.

Als we klaar zijn op school loop ik met hem mee naar huis. Papa staat buiten te douchen en die schiet ik natuurlijk even mee. Eenmaal binnen willen zijn ouders dat ik blijf eten. Na een kleine aarzeling stem ik toe. Direct wordt er van alles georganiseerd en moeten zijn broers en zussen het dorp in om alleen maar lekkere dingen te halen. 'Niet echt de bedoeling natuurlijk maar ik kan nu niet meer terug' Niet veel later staat de tafel vol met rijst en hete pepers in alle soorten en maten. En nu hou ik best wel van pittig maar dit slaat echt alles! Na wat kleine hapjes moet ik ze echt gaan teleurstellen wat dit trekken wij 'witjes' niet echt. Met een groot schuldgevoel kruip ik er tussen uit en vlucht naar mijn eigen verblijf. Dat na wat opstartproblemen met wat autobanden en koelkasten echt is veranderd in een waar paradijsje. Ik ben er nog maar drie dagen maar nu al heb ik mijn eigen schoonmaakster die ook mijn thee zet en brengen ze drie keer per dag de meest lekkere gerechten naar mijn kamer. Okee, het ziet er hier dan weliswaar niet uit, maar ik voel me als de spreekwoordelijke God in Frankrijk :-)

Na de middag staat het uitroeien-van-twee-wespennesten-in-mijn-badkamer op het programma. Twee 'knakkers' staan plots in mijn kamer met een jerrycan kerosine en wat lucifers en voor dat ik er erg in heb slaan de vlammen uit mijn badkamerraam. In Nederland doen we dit toch iets anders maar sindsdien is er geen wesp meer te bekennen, en daar gaat 't om! De rook trekt de nodige aandacht en in no-time staat het halve dorp voor mijn huisje. Sinds ze weten dat ik degene ben geweest die het wonder (lees: zonnepaneel) in hun dorp heb geïntroduceerd ben ik helemaal de bink en staan ze me langs de weg in kleine groepje op te wachten. Na het eten doen we nog even een wandeling en drinken we thee in het theehuis. Vrouwen zijn hier verboden maar voor mij maken ze graag een uitzondering en zo zit ik dan aan de thee met 20 baarden om me heen die elk slok volgen.

De avond staat in het teken van mijn verjaardag. Eigenlijk doen ze daar niet aan maar toch wordt ik de hele dag al gefeliciteerd en hebben de kinderen op school voor me gezongen. Ik krijg een prachtige zilveren waterkom, een bronzen olielamp, een orchidee en ze hebben zelfs een taart met mijn naam erop geregeld. Echt helemaal leuk!